آسانسورهای مدرن دارای چندین سیستم ایمنی جهت جلوگیری از سقوط می باشند که مهمترین آن پاراشوت و گاورنر است، وظیفه این تجهیزات فعال کردن ترمز اضطرای آسانسور می باشد.
اولین ترمز ایمنی آسانسور در سال 52 در آسانسور بکار گرفته شد و تا اواخر قرن مذکور اصلاحاتی در ترمز آسانسور ایجاد شد، اما تا همین اواخر سیستم ترمز آسانسور تفاوت چندانی با نمونه های آن در اوایل سال 1900 نداشت.
به هنگام سقوط آسانسور با توجه به فرصت بسیار اندک باید با خونسردی و سریع در حالت درست قرار گرفت و مانند فرد داخل کابین سراسیمه نبود
با روند پیشرفت تکنولوژی و فن آوری های جدید در صنعت آسانسور جهان و افزایش سرعت آسانسورها، تغیرات متنوعی در سیستم ترمز آسانسور بوجود آمد که عملا" سقوط آسانسور را به صفر می رساند. (مشروط به اینکه با استفاده از تجهیزات مناسب و طبق استانداردهای لازم نصب شده، و سرویس و نگهداری منظم شده و حتما" بازرسی ادواری آن انجام شده باشد )
متاسفانه اکثر اتفاقات سقوط کابین در آسانسورهایی رخ می دهد که فاقد تجهیزات دارای کیفیت و همچنین عدم رعایت موارد استاندارد می باشند.
طبق آمار احتمال سقوط آسانسور هیدرولیک نسبت به آسانسورهای کششی بیشتر است، زیرا در آسانسورهای هیدرولیک پیستون اصلی تحت فشار قرار دارد و از آنجا که در معرض جریان هوا و رطوبت بوده، عوارض گوناگون خوردگی و فرسایش اورینگها می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد. اما با توچه باینکه ارتفاع آسانسورهای هیدرولیک حداکثر حدود 22 متر و نهایتا" 7 طبقه می باشد ( گاهی 8 طبقه) در صورت وقوع هر نقصی در سیستم هیدرولیک و یا نشت و خروج روغن، به دلیل طولانی شدن خروج روغن، سقوط کابین به آرامی بوده و احتمال صدمات کم است.
هنگام سقوط اسانسور چه بر روی شکم و یا اینکه به پشت دراز کشیده شود، باید به شکل درست سر را با دستان گرفته و از آن محافظت شود
آسانسورهای کششی و سیستمهای جدید مثل MRL و Gearless و نیز همانطوریکه در بالا توضیح داده شده، دارای ویژگی ها و ایمنی های متعددی هستند و با توجه به حساسیت بخش ایمنی آسانسور، قسمتهای متعددی وظیفه ایمنی و حفاظت این نوع آسانسورها را به عهده داشته و اگر یک یا دو بخش از سیستم عمل نکند دیگر بخش های ایمنی از سقوط آسانسور جلوگیری می کنند.
بعید است به طور معمول در این آسانسورها با دلایلی چون: پاره شدن سیم بکسل و یا موارد دیگر سقوطی اتفاق بیافتد، اما گاهی، مخصوصا" آسانسورهای بی کیفیت و فاقد استانداردهای ایمنی دچار این مشکل می شوند.
- زمان سقوط کابین آسانسور به دلیل اثرات اصطکاک هوای فشرده زیر کابین در چاه آسانسور شتاب آن و همچنین ضربه گیرهای کف چاه تا حدودی از شدت نیروهای وارده بر کابین می کاهد، اما به هر حال در مقایسه با آسانسورهای هیدرولیک و ساختمانهای کم طبقه، صدمات سقوط آسانسور در ساختمانهای بلند مرتبه به مراتب زیانبار و شدیدتر می باشد.
بعضی کارشناسان معتقدند زمان سقوط آسانسور باید بر روی شکم خوابید و با دستان سر را گرفت
حال بر فرض مثال کابل آسانسوری پاره شود. با توجه باینکه به طور معمول:
- در هر آسانسوری حداقل از 4 رشته کابل یا سیم بکسل استفاده می شود، احتمال پاره شدن همزمان تمامی کابلها یا سیم بکسلهای آسانسور بعید و حتی غیر ممکن است، حتی اگر از 4 رشته سیم بکسل 3 رشته ی آن پاره شود، همان تک رشته باقی مانده توانایی سالم رساندن آسانسور به مقصد را دارد.
افراد حاضر در کابین آسانسور با شتابی برابر با g یا همان شتاب جاذبه زمین، چند لحظه سقوط آزاد و بی وزنی و خلاء را در تمام اعضاء و جوارح بدن خود تجربه خواهند کرد.
شتاب g چیست؟ G FORCE
گرانش زمین که به انگلیسی به آن Gravity of Earth میگویند و به اختصار به صورت g نشان داده می شود، شتابی می باشد که اجسام با این شتاب به سوی زمین کشیده می شوند.
واحد این کمیت در SI برابر است با متر بر مجذور ثانیه (متر بر ثانیه به توان 2) و یا نیوتن بر کیلو گرم که مقدار تقریبی این کمیت برابر است با 9.81 متر بر ثانیه به توان 2 – این بدان معنی است که صرف نظر از تاثیر مقاومت هوا، بر سرعت جسم در حال سقوط در نزدیکی زمین در هر ثانیه 9.81 متر بر ثانیه افزوده می شود.
پس هر گاه جسمی در حال حركت به طرف پائین سقوط نماید در هر ثانیه به اندازه 9.81 متر به سرعتش افزوده میشود.
در هنگام سقوط آسانسور دراز کشیدن کف کابین درست است مشروط به اینکه با دستان از سر حفاظت شود
حال وقتی فردی در کابین آسانسوری ناگهان متوجه حرکت شتابان و تند آسانسور یا سقوط به سمت پائین می شود، در فرصت بسیار اندکی که برای تصمیم گیری دارد چکاری باید انجام دهد؟
- آیا همانطور در کابین بایستید؟
- یا زانو ها را به حالت نیمه خم برای جذب ضربه نگه داشت مثل Skydiver
- یا اینکه خود را به سمت بالا پرتاب کند؟
- کف کابین با حالت چمباتمه بنشیند؟
- یا کف کابین دراز بکشد؟
گرچه در چنین شرایطی نشستن بهتر از ایستادن است، به دلیل اینکه منطقه باسن به علت تراکم چربی و عضله تقریبا" حالتی شبیه فوم داشته و به همین جهت می تواند تا حدودی از نیروی g خواهد کاسته، اما احتمال صدمه دیدن مهره های کمر و گردن وجود دارد.
هنگام سقوط آسانسور نشستن، ایستادن و پریدن بالا در داخل کابین نادرست است
گرچه بین کارشناسان در مورد چگونگی اسقرار در کابین در حال سقوط اختلاف نظر وجود دارد، اما بیشترین توصیه به روش دراز کش می باشد که تا حدود زیادی باعث پیشگیری از شدت آسیب و جراحات می شود.
اگر در حالت نیمه ایستاده و با زانوی نیمه خم شبیه زمان برخواستن از جا خود را نگهدارید، تا حدودی در برابر ضربه وارده انعطاف پذیر است، اما در هر صورت از احتمال صدمه دیدن مفاصل زانو و پاها و کمر و ستون فقرات و حتی شکستگی استخوان نباید غافل بود.
در حالت ایستاده نیز فشار زیادی علی الخصوص به گردن، ستون فقرات، مفاصل مچ پا و مفاصل زانو و اعضای داخل بدن وارد خواهد شد، به همین جهت همانطوریکه زمان فرود اضطرای هواپیما به مسافرین آموزش داده می شود که متکایی را روی زانو گذاشته و تا جایی که امکان دارد خم شده و سر را به متکا نزدیک کنند، در زمان سقوط کابین آسانسور مسطح کردن بدن بر روی کف کابین یا خوابیدن روی کف کابین بهترین حالت می باشد(ترجیحا" در مرکز کابین) گرچه در این رابطه نیز نظرات مختلف است:
بعضی معتقدند در زمان سقوط آسانسور باید بر روی شکم دراز کشید و گروهی، به پشت خوابیدن را توصیه می کنند! اما در هر دو حالت مواظبت از سر مهم است
- بعضی معتقدند به دلیل حالت ارتجاعی شکم دمرو خوابیدن بهتر است
- گروهی دراز کشیدن به روش طاقباز را توصیه می کنند.
اما در هر دو روش باید برای حفظ سر و مغز با دست متکایی برای سر بسازیم و سر در میان بازوان پناه داده شود تا با کاستن از ضربات احتمالی به سر و مغز جلوگیری گردد، این روش جزئی از پژوهش آقای Eliot H Frank مهندس تحقیقات مرکز مهندسی تکنولوژی ماساچوست در رابطه با پوزیشن مسافر در زمان سقوط آسانسور می باشد. البته حتی در این وضعیت اگر ضربه وارده شدید باشد احتمال صدمه دیدن استخوانهای نازک سینه بعید نیست.
با این روش، نیرو و ضربه وارده در تمامی مناطق بدن توزیع شده و از وارد آمدن وزن دیگر قسمتها به یک نقطه از بدن (مثل حالت ایستاده) که تا 10 برابر ضربه قوی تری ایجاد می شود، جلوگیری می کند و لذا ضربات در تمامی نقاط بدن تقسیم و از شدت آن کاسته می گردد.
پس با توجه به نکات فوق وقتی کابین به سمت پائین در حال سقوط می باشد، به دلیل شتاب گرانشی شدید که حدود 10 برابر حالت عادی می باشد، اگر به صورت ایستاده یا نشسته قرار گرفته باشیم، وزن طبیعی بدن و نقاطی که وزن آن به دیگر قسمتها منتقل می شود، ده برابر سنگین تر شده و در اثر سنگینی و شوک ضربه نهایی صدمات جبران ناپذیری به اجزاء بدن وارد می شود.
رعایت موارد فوق بشرطی میسر است که در زمان بسیار کوتاه حادثه افراد خونسردی خود را حفظ کرده و در کوتاهترین زمان ممکن خود را با شرایط موجود با توجه به تعداد نفرات و مساحت کابین هماهنگ نموده و تصمیمات لازم را سریعا" اتخاذ نمایند.
مطلبی که تذکر آن لازم است، در شرایط سقوط کابین و در زمان برخورد آن به ضربه گیرهای ته چاه احتمال دارد قطعاتی از سقف کابین جدا و سمت به پائین پرتاب شود، که در این شرایط نیز باید مراقب صدمه دیدن سر و صورت نیز بود.(بشرطی که وزنه های تعادل با دقت و صحیح در قاب وزنه مهار شده باشد و وزنه ای از بالا بر روی سقف کابین سقوط نکند)
درباره این سایت